ପୁଅ ଚାଲିଗଲା ପରଠୁ ଭାରି ଏକାଟିଆ ଲାଗୁଥାଏ ବୁଢ଼ୀକୁ । ସ୍ୱାମୀ ମଲା ପରେ କେତେ ଦୁଃଖ କଷ୍ଟରେ ବାର ଘର ପାଇଟି କରି ପୁଅକୁ ମଣିଷ କରିଥିଲା ବୁଢ଼ୀ । ତା ମନଲାଖି ସୁନାନାକୀ ବୋହୁଟିଏ ବି ଆଣିଥିଲା ପାଖ ଗାଁରୁ । ବାହାଘରକୁ ବରଷେ ଯାଇନି କୋଳରେ ନାତୁଣୀ ଖେଳାଇଲା । ହେଲେ ତା ଅଣ୍ଟା ନଇଁ ଆସିଲା ବେଳକୁ ପୁଅର ଆକସ୍ମିକ ବିୟୋଗ ତା ଅଣ୍ଟାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଛି । କରିବ କଣ ? କଥାରେ ଅଛି – ବିଧାତା ଲେଖନ କେ କରିବ ଆନ । ବିଗତ କଥାକୁ ପାଶୋରି କୌଣସିମତେ ଚଳି ଯାଉଥିବା ପରିବାରକୁ ପୁଣି ଗୋଟିଏ ଚଡ଼କ ପଡ଼ିଲା, ଯେଉଁଦିନ ବୋହୁ ତାର ଦୁଇ ବରଷର ଛୁଆକୁ ଛାଡ଼ି ଗାଁ ପିଲା ନଟିଆ ସାଙ୍ଗରେ କୁଆଡ଼େ ଫେରାର୍ ହେଇଗଲା । ଗାଁଟା ଯାକ ହୁରି ହେଲା । ତୁଠରେ ଘାଟରେ ସେଇକଥାକୁ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ଜୋର୍ ଧରିଲା । ଯାହା ଟିକେ ମୁଣ୍ଡ ଟେକି ବୁଢ଼ୀ ଗାଁ ଦାଣ୍ଡରେ ଚାଲି ପାରୁଥିଲା, ସେତକ ବି ସପନ ହେଇଗଲା । ନିନ୍ଦା ଅପବାଦର ଜ୍ୱାଳା ତାର ଭୋକିଲା ପେଟର ଜ୍ୱାଳାଠାରୁ ବଳିଗଲା । ବୋହୁର କଲା କରମର ସିଧାସଳଖ ବୋଝ ବୁଢ଼ୀ ଉପରେ ପଡ଼ିଲା । ଦାଉ ସାଧିଲା ବିହି । ଗାଁରେ ବୁଢ଼ୀକୁ ଆଉ କେହି ଠିକ୍ରେ କାମ ଦେଉ ନ ଥିଲେ । ତା ନିସଃଙ୍ଗତାରେ କେହି ତା ସହ ଭଲ ରୂପେ ଆହା ବୋଲି କଥା ପଦେ ହେଉନଥିଲେ । କେବଳ ତା ପଡ଼ୋଶୀ ବଳିଆ ମାକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ । ବଳିଆ ମା ମଝିରେ ମଝିରେ ବାରି ପଟ ଦେଇ ବୁଢ଼ୀ ଘରେ ପହଞ୍ଚେ । କେଉଁଦିନ ଶୁଖୁଆପୋଡ଼ା ଟିକେ ତ କେଉଁଦିନ ନାତୁଣୀ ପାଇଁ କ୍ଷୀର ଟିକେ ଦେଇ ସେ ତାର ପଡ଼ୋଶୀ ହେବାର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ତୁଲାଇଦିଏ । ବଡ଼ କଷ୍ଟରେ ବୁଢ଼ୀ ଦୁଇ ବର୍ଷର ନାତୁଣୀକୁ ଧରି ଯେନତେନ କରି ଚଳିଯାଏ ।
ଦିନ ଗଡ଼ି ଚାଲିଲା । ସବୁ ଦୁଃଖ କଷ୍ଟରେ ବି ନାତୁଣୀର ହସିଲା ମୁହଁ ଟିକକ ଦେଖିଦେଲେ ବୁଢ଼ୀର ଛାତି କୁଣ୍ଢେମୋଟ ହୋଇ ଯାଉଥାଏ । ପାଟି ଫେରେକେଇ ବୁଢ଼ୀ ନାତୁଣୀର ହସ ସହିତ ହସ ମିଳେଇ ଖୁସି ହେଇଯାଏ । ବୁଢ଼ୀ ନାତୁଣୀର ନାଁ ରଖିଥିଲା ମାଉଲି । ମାଉଲି ଧିରେ ଧିରେ ବଡ଼ ହେଲା । ତାକୁ ଯେତେବେଳେ ପାଞ୍ଚ ବରଷ, ଗାଁର ଛୋଟ ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ାଇବାର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଥାଏ ଗୋଟିଏ ଏନ୍.ଜି.ଓ., ଯାହାର କାଳେ ସିଧାସଳଖ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା ବିଦେଶର ଧନୀ ପୁଞ୍ଜିପତିଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ । ସେମାନଙ୍କ ବଦାନ୍ୟତାରେ ଏନ୍.ଜି.ଓ ସଂସ୍ଥା ସେ ପାଖାପାଖି ଚାରି ପାଞ୍ଚ ଖଣ୍ଡ ଗାଁର ଗରିବ ପିଲାଛୁଆଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ପାଠ ପଢ଼ାଇ ମଣିଷ କରାଇବାର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଥାଏ । ପାଠ ପଢ଼ା ସାଙ୍ଗକୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସ୍କୁଲରେ ମାଗଣା ଖାଇବା ଓ ପିନ୍ଧିବା ମଧ୍ୟ ଦିଆ ଯାଉଥାଏ । ପାଞ୍ଚଖଣ୍ଡ ଗାଁ ପାଇଁ ଗଢ଼ା ହୋଇଥାଏ ଗୋଟିଏ ସ୍କୁଲ । ସବୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଚାଲି ଚାଲି ସ୍କୁଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଇତି ଯିବାକୁ ହୁଏ । ମାଉଲି ବି ତାର କୁନି କୁନି ପାଦରେ ଚାଲି ଚାଲି ଆଉ ଦୁଇ ବଡ଼ ପିଲାଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ସ୍କୁଲକୁ ଯାଏ । ଦୁଇ ଦିନ ଯଦି ମାଉଲି ସ୍କୁଲକୁ ନ ଯାଏ ଏନ୍.ଜି.ଓ ର ପିଲା ଆସି ବୁଢ଼ୀ ପାଖରେ ବସି ସୁବିଧା ଅସୁବିଧା କଥା ବୁଝିଯାଏ । ମାଉଲି ବା ବୁଢ଼ୀର ଦିହ ପା ଖରାପ ଥିଲେ, ଓଷଦପତ୍ର ଆଣି ଦେଇଯାଏ । ବୁଡ଼ୀ ବି ବୁଝିଯାଏ, ଘରେ ବସି ଛୋଟ ଝିଅ ତ ଆଉ ତା ହାତ ବଟେଇବ ନାଇଁ, ପଢ଼ୁଛି ତ ପଢ଼ୁ । ସେଥିପାଇଁ ଅଲଗା ଖରଚ ତ କିଛି ହେଉନି ।
ମାଉଲିର ବୟସ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଲା । ପିଲା ସମୟରେ ଯେତିକି ବି ଗୁଲୁଗୁଲିଆ ଦିଶୁଥିଲା, ବୟସ ବଢ଼ିବା ସହିତ ତା ଦିହମୁହଁ ଫୁଲି ଗୋରା ତକତକ ଶରତ ଆକାଶ ଜହ୍ନ ପରିକା ଦିଶିଲା । ତା ମାର ମୁହଁ ପରି ଗୋଅଲ ପଦୁଅଁଫୁଲିଆ କଅଁଳ ହେଇଆସିଲା ତା ମୁହଁଟି । ବୁଢ଼ୀ ତାକୁ ସବୁଦିନ ସଞ୍ଜରେ ପାଖରେ ବସାଇ ନାନା ଉପଦେଶ ଦିଏ । ସଂସାର ସହିତ ଖାପ ଖୁଆଇ ଚଳିବା ପାଇଁ ନାନା ବିଧି ଆଉ ଉପାୟ ମଧ୍ୟ ବତାଏ । ବୁଢ଼ୀର ଆୟୁଷ ତ ସରି ସରି ଆସୁଛି । ତେଣୁ ବେଳ ଥାଉଣୁ ସେ ଯଦି ନିର୍ଭରଶୀଳ ନ ହେବ, ନିଜ ଦିହପାକୁ ନିଜେ ନ ଜଗିବ, ନିଜ ଭବିଷ୍ୟର ରାସ୍ତା ନିଜେ ଯଦି ତିଆରି ନ କରିବ, ତାହେଲେ ତାକୁ ବହୁ ହୀନସ୍ତାର ଶୀକାର ହେବାକୁ ହେବ ସେକଥା ମଧ୍ୟ ବୁଢ଼ୀ କଥା କଥାରେ ବୁଝାଇଦିଏ । ମାଉଲି ବୁଢ଼ୀର ସେସବୁ ସାରଗର୍ଭକ କଥାକୁ ବୁଝୁ ନ ବୁଝୁ ଜୁଳୁ ଜୁଳୁ କରି ଚାହିଁ ରହେ ବୁଢ଼ୀର ମୁହଁକୁ ଆଉ ସବୁ କଥା ଶେଷରେ ଖୁବ୍ ଜୋର୍ରେ ହୁଁ ଟିଏ ମାରେ।
ଦିନେ ବୁଢ଼ୀକୁ ଖୁଉବ୍ ଜୋର୍ ଜର । ମାଉଲି ସ୍କୁଲକୁ ନ ଯାଇ ବୁଢ଼ୀ ପାଖେ ବସି ରହିଲା । ୟା ଭିତରେ ମାଉଲୀ ଛୋଟ ମୋଟ ରନ୍ଧାରନ୍ଧି ଘରକରଣା କାମ ବି ଶିଖିଲାଣି । ଦିନତମାମ ଘରର ନିତ୍ୟକର୍ମ ସାଙ୍ଗକୁ ବୁଢ଼ୀର ସେବା ଯତ୍ନରେ ଲାଗି ରହି ମାଉଲି ବି ଟିକିଏ ଅସୁସ୍ଥ ଅନୁଭବ କରୁଥାଏ । ତା ପରଦିନ ବି ମାଉଲି ସ୍କୁଲକୁ ଯାଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ଏମିତି ତିନି ଚାରି ଦିନ ଗଲା । ବୁଢ଼ୀର ଜର ଛାଡ଼ିଲା ନାହିଁ । ମାଉଲିକୁ ଚିନ୍ତା ମାଡ଼ି ବସିଲା । ନାନା ପ୍ରକାର ଆଶଙ୍କା ତା ମୁଣ୍ଡରେ ବସା ବାନ୍ଧିବାକୁ ଲାଗିଲା । ଦିନକୁ ଦିନ ବୁଢ଼ୀର ବୟସ ଖସୁଛି । ଯଦି ବୁଢ଼ୀର କିଛି ହେଇଯାଏ ? ପାଚିଲା ତାଳ, କେତେବେଳେ କୋଉ କଥା । ନାନା ପ୍ରକାର ପାପ ଛୁଉଁଥାଏ ମାଉଲି ମଥାକୁ । ତାକୁ କିଛି ବୁଦ୍ଧିବାଟ ଦିଶୁନଥାଏ । ବୁଢ଼ୀ ବତେଇଥିବା ସବୁ ଦୁନିଆଦାରୀ ପାଠ ଯେମିତି ପାଣିଚିଆ ହେଇଯାଉଛି ମାଉଲି ପାଖରେ । ଏକା ରାସ୍ତା ଚାଲିବାର ଅଭ୍ୟାସ ଯେ ତାର ନାହିଁ । ହଠାତ୍ ଦେବଦୂତ ପରି ପହଞ୍ଚିଗଲା ଏନ୍.ଜି.ଓର କ୍ଷେତ୍ର ସହକାରୀ ଯୁବକ ମଲାଙ୍ଗ । ଚବିଶି ବରଷର ଭେଣ୍ଡିଆ ଟୋକା ମଲାଙ୍ଗ । ଦିହଟା ତାର କଳା ତେଲିଆ ଚିକ୍କଣ । ବାହା ଦିଟା ବଳିଲା ବଳିଲା । ଏକାଥରେ ଦଶଜଣକୁ କାବୁ କରି ପାରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ରଖେ । ଘର ଭିତରକୁ ପଶି ଆସୁ ଆସୁ କହିଲା – ମାଉଲି, ସ୍କୁଲକୁ ଆସୁନୁ ଯେ ? କିଛି ଅସୁବିଧା ନାହିଁ ତ ? ମଲାଙ୍ଗକୁ ଦେଖି ମାଉଲି ପିଣ୍ଡରେ ପ୍ରାଣ ପଶିଲା । ସେ ଯେମିତି ବୁଢ଼ୀର ଦିହ ଖରାପ କଥା କହିଛି, ମଲାଙ୍ଗ ବୁଢ଼ୀକୁ ଟିକିଏ ତନଖି ନେଇ କହିଲା- ମୁଁ ଏଇ ସାଙ୍ଗେ ସାଙ୍ଗେ ଡାକ୍ତର ନେଇ ଫେରୁଛି ତୁ ବୁଢ଼ୀକୁ ଜଗି ବସିଥା । ପକେଟ୍ରୁ ବଟିକାଟେ ବାହାର କରି ମାଉଲି ହାତରେ ଧରାଇ ଦେଇ କହିଲା ମୁଁ ଆସିବା ଭିତରେ ବୁଢୀକୁ ଯାହା ହେଲେ ଟିକିଏ ଖାଇବାକୁ ଦେଇ ବଟିକା ଖୁଆଇ ଦେଇଥିବୁ । ମାଉଲି ମଲାଙ୍ଗ କହିବା ମୁତାବକ ବୁଢ଼ୀକୁ କିଛି ଖାଇବାକୁ ଦେଇ ବଟିକା ଖୁଆଇ ଦେଲା । କିଛି ସମୟ ପରେ ମଲାଙ୍ଗ ଏନ୍.ଜି.ଓ.ର ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଧରି ଘରେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲା । ଓଷଦ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ୍ ସାଲାଇନ୍ ଆଦି ଦେଲା ପରେ ବୁଢ଼ୀର ପ୍ରାଣଟା ବଞ୍ଚିଗଲା । ଦୁଇଦିନରେ ଶେଯରୁ ଉଠି ବୁଢ଼ୀ ଚଲାବୁଲା କଲା । ମାଉଲିର ମନଟା କୃତ୍ୟ କୃତ୍ୟ ହୋଇ ଉଠିଲା ମଲାଙ୍ଗ ପ୍ରତି ।
ଏଣିକି ମଲାଙ୍ଗକୁ ଦେଖିଲେ ମାଉଲିର ମନଟା ଶ୍ରଦ୍ଧା ଆଉ ଭକ୍ତିରେ ନଇଁ ଆସେ । ମଲାଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ଧିରେ ଧିରେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇ ଉଠୁଥିଲା ମାଉଲିର ଲାଜୁଆ ଲାଜୁଆ ଆଖିର ଚାହାଣୀରେ, ତାର କିଶୋରୀ ସୁଲଭ ଚପଳ କୋମଳ ବ୍ୟବହାରରେ । ଧିରେ ଧିରେ ଦୁହିଁଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ଆଖିରେ, କଥାରେ ଆଉ ସୀମିତ ନ ରହି ଆଗକୁ ବଢ଼ିଲା । କିଛି ନା କିଛି ବାହାନା କରି ମଲାଙ୍ଗ ଆସି ପହଞ୍ଚେ ମାଉଲି ଘରେ । ଦୁହେଁ ବସି କଣ ସବୁ ଏଣୁ ତେଣୁ କଥା ହୁଅନ୍ତି ଢ଼େର ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ। ବୁଢ଼ୀ ଆଖିରେ ଗଲା କଥାଟା । କହନ୍ତି ନାହିଁ – ଯା ପୁଅକୁ ସାପ କାମୁଡ଼ି ଥାଏ ତା ମା ପାଳ ଦଉଡ଼ି ଦେଖିଲେ ଡରେ । ଗୋଟିଏ ଘଟଣା ତା ଆଖି ଉହାଡ଼ରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଲିଭିନାହିଁ, ଆଉ ଗୋଟିଏ କୁ ସେ କେମିତି ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦେଇଥାନ୍ତା । ବୁଢ଼ୀ ମାଉଲିକୁ ଡାକି ପାଖରେ ବସାଇ ଘୁରାଇ ଫେରାଇ ବହୁତ ନୀତି ବାଣୀ ଶୁଣାଇଲା । ମାଉଲି ସୁନାପିଲାଟେ ପରି ସବୁ ଶୁଣିଲା । ସେ ବୁଝିପାରିଲା ବୁଢୀର ଚିନ୍ତା ଦକକୁ । ତାପରଦିନ ଠାରୁ ମଲାଙ୍ଗ ଆଉ ଆସିଲା ନାହିଁ ମାଉଲି ଘରକୁ । ବୁଢ଼ୀ ଖୁସି ହେଇଗଲା ଯାହେଉ ନାତୁଣୀଟା ତା ମା ପରି ନୁହେଁ । କହିଲେ ବୁଝୁଛି ପିଲାଟା । ସେ ତୁଛାଟାରେ ସନ୍ଦେହ କରୁଛି ପିଲାଟାକୁ ।
କିଛି ଦିନ ଗଲା । ମଲାଙ୍ଗ ସିନା ଆସିଲା ନାହିଁ, ଏଣିକି ମାଉଲିର ଘରକୁ ଆସିବାରେ ଠିକ୍ ଠିକଣା ରହିଲା ନାହିଁ । ସ୍କୁଲ ଚାରିଟାରେ ଛୁଟି ହେଲେ ମାଉଲିର ସାଢ଼େ ଚାରିଟା ସୁଦ୍ଧା ଘରେ ପହଞ୍ଚିବା କଥା । ହେଲେ ମାଉଲି କେଉଁଦିନ ଛଅଟା କେଉଁଦିନ ସାତଟାରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ପଚାରିଲେ କହେ – ମାଟ୍ରିକ୍ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ଅଧିକ ସମୟ ପଢ଼ଉଛନ୍ତି ଅବଧାନେ । ବୁଢୀର ମନକୁ ପାପ ଛୁଇଁଲା । ସେ ଜାଣିପାରିଲା ମାଉଲି ପୂର୍ଣ୍ଣଯଉବନା ହେଲାଣି । ତା ଦେହ ମନକୁ ଆକଟ କରିବା ତାପରି ମରଣ ଅପେକ୍ଷାରତ ବୁଢ଼ୀ ପକ୍ଷରେ ସମ୍ବବ ହେବନି । କାହାକୁ କହିପାରୁନଥିଲା ବୁଢ଼ୀ । କାହାର ସାହାଯ୍ୟ ବି ଲୋଡ଼ି ପାରୁନଥିଲା । ଯେତିକି ଅପବାଦର ବୋଝ ସେ ତା ଉତ୍ତର ବୟସରେ ସହିଛି, ଆଉ ସେସବୁକୁ ମନେ ପକାଇ ଦେଇ ଗାଁ ବାଲାଙ୍କୁ ପୁଣି ଥରେ ତା ଉପରେ ଦାଉ ସାଧିବାକୁ ସୁଯୋଗ ଦେବାକୁ ସେ ଚାହୁଁ ନ ଥିଲା । ଶେଷରେ ଦିନେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ମାଉଲିର ପଢ଼ା ବନ୍ଦ କରିଦେଲା ବୁଢ଼ୀ । ଆଉ ତା ପାଇଁ ବରପାତ୍ର ଖୋଜିବାରେ ଲାଗି ପଡ଼ିଲା । ମାଉଲି ଟିକିଏ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ଆପତ୍ତି କଲା, ତେବେ ବୁଢ଼ୀର ନଛୋଡ଼ବନ୍ଧା ଜିଦ୍ ଆଗରେ ହାର ମାନି ଚୁପ୍ ହୋଇଗଲା ।
ଗାଁ ଗହଳି କଥା । ଛେନାରେ ଜିରା ପଡ଼ିଥିଲେ ମାଛି ପଡ଼ିଛି ବୋଲି କହିବେ । ମାଉଲି ଆଉ ମଲାଙ୍ଗର ମିଳାମିଶା ଗାଁ ବାଲାଙ୍କ ଆଖିରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ି ନ ଥିଲା, ଏବେ ମାଉଲିର ପାଠ ପଢ଼ା ବନ୍ଦ ହେବାଟା ସେମାନଙ୍କ ସନ୍ଦେହ ନିଆଁରେ ଘିଅର କାମ କଲା । ମାର କଳା କାରନାମା ତ ଆଖିରେ ଦେଖିଛନ୍ତି, ଏବେ ଝିଅର ଚାରିତ୍ରିକ ଦୋଷ ତୃଟି ଖୋଜିବାରେ ଲାଗି ପଡ଼ିଲେ ଗାଁ ବାଲାଏ । ଏମିତିରେ ଯେଉଁ କେତେ ଜଣ ଭଲ ଲୋକ ଥିଲେ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଡରିଲେ ମାଉଲିର ବର ଯୋଗାଡ଼ରେ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ହେବାକୁ । ବିନା ମଧ୍ୟସ୍ଥିରେ ବାହାଘର କରିବା ତ ସେ କାଳରେ ଏତେ ସହଜ ନ ଥିଲା । ଯେଉଁ ଅଳ୍ପ କେତୋଟି ପ୍ରସ୍ତାବ ସିଧା ସଳଖ ବୁଢ଼ୀ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚେ, ଗାଁ ବାଲାଙ୍କ ଫିସାଦିଆ କଥାରେ ସେତକ ମଧ୍ୟ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ ।
ମାଉଲିର ଧିରେ ଧିରେ ବିବାହ ବୟସ ପାର ହେଉଥାଏ । ତାକୁ ନେଇ ଗାଁରେ ଚାଲୁଥିବା ଚର୍ଚ୍ଚା ହେତୁ ଗାଁ ଟୋକାଙ୍କର ସାହସ ବି ଦିନକୁ ଦିନ ବଢ଼ୁଥାଏ । ମାଉଲିକୁ ସେମାନେ ନାନା ପ୍ରକାର ଟାହିଟାପରା ସାଙ୍ଗରେ ଅଶ୍ଳୀଳ ଇଙ୍ଗିତ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ପଛାଉନଥିଲେ। । ବୁଢ଼ୀର ଧୈର୍ଯ୍ୟର ବନ୍ଧ ଦିନକୁ ଦିନ ହୁଗୁଳା ପଡ଼ି ଆସୁଥିଲା । ତା ସହିତ ବୁଢ଼ୀ ଏବେ ଆଉ ଆଗ ପରି ଚଲାବୁଲା ମଧ୍ୟ କରି ପାରୁନଥିଲା । ଶୋଇ ରହୁଥିଲା ଗୋଟିଏ ଶେଯରେ । ମାଉଲି କାମ ପାଇଟି ପାଇଁ ଗୋଡ଼ କାଢ଼ିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଥିଲା । ତା ନ ହେଲେ ସେ ଦୁହେଁ ଖାଇବେ କଣ ? ଚଳିବେ କେମିତି ? ବୁଢ଼ୀ ମାଉଲିକୁ ତାର ପେଜୁଆ ଆଖିରେ ଚାହିଁ ଦେଇ ଦୀର୍ଘଶ୍ୱାସ ଛାଡ଼ୁଥିଲା । ସବୁ ଦୋଷଭାର ନିଜ ମୁଣ୍ଡରେ ଲଦି ଭାରି ଅସହାୟ ବୋଧ କରୁଥିଲା ବୁଢ଼ୀ ।
ଦିନେ ବୁଢ଼ୀ ମାଉଲିକୁ ପାଖକୁ ଡାକି କହିଲା – ମୁଁ ହାରିଗଲି ଲୋ ମା… ତୋତେ ଠିକ୍ ରାସ୍ତାରେ ଚାଲିବା ପାଇଁ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ସବୁ ନୀତି ଉପଦେଶ ତୋତେ କିନ୍ତୁ ତୋ ଜୀବନରେ କାମରେ ଲଗାଇବା ପାଇଁ କମ୍ ପଡ଼ିଗଲା । ଏ ଦୁନିଆଁ ହିଁ ଏୟା… ଏଠି ସଜ ମାଛରେ ପୋକ ପକାଇବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ । ମୋର ଗୋଟିଏ କଥା ମାନିବୁ ? ମାଉଲି ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ଆଖିରେ ଚାହିଁଲା ବୁଢ଼ୀ ମୁହଁକୁ।
– ତୁ ସେ ମଲାଙ୍ଗ ସାଙ୍ଗରେ ଘରଛାଡ଼ି ପଳା ।
ମାଉଲି ହାଁ କରି ଚାହିଁଲା ବୁଢ଼ୀର ମୁହଁକୁ । ନିଜ କାନକୁ ସେ ବିଶ୍ୱାସ କରି ପାରୁନଥିଲା । ବୁଢ଼ୀ କହି ଚାଲିଲା ।
– ମୁଁ ଜାଣେ ଲୋ, ସେ ତୋତେ ଚାହିଁ ଚାହିଁ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବାହା ହେଇନି । ଜାତି ଫାତି କଥା କି ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ କଥା ତୁ ମୋଟେ ଚିନ୍ତା କରନା । ମୁଁ ଆଜି କି କାଲି ମରିଯିବି । ମୋର ସେମାନେ ଯାହା କରୁଛନ୍ତି କରନ୍ତୁ, ସେଥିକି ଶୋଚନା ନାହିଁ । ତୋ ଜୀବନ ତ ସଜଡ଼ା ହେଇଯିବ, ହଁ ।
ମାଉଲିର ଆଖି ପତା ଓଦା ହେଇ ଆସିଲା । ବୁଢ଼ୀକୁ ଖୁବ୍ ଜୋର୍ରେ ଜାବୁଡ଼ି ଧରି ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇ ଉଠି କହିଲା – ତୋତେ ଛାଡ଼ି ଯିବାର ଥିଲେ ମୁଁ କେବେ ଯାଇ ସାରନ୍ତିଣି । ସେ ମୋତେ ନେବାକୁ ନିଶୁନ ରାତିରେ କେତେ ଥର ଆମର ଏ ବାରିପଟକୁ ଆସିଛନ୍ତି ଆଉ ପ୍ରତିଥର ମୋ ଠୁ ନା ଶୁଣି ନିରାଶ ହେଇ ଫେରିଛନ୍ତି । ମୋ ଜୀବନଟା ତୋତେ ଛାଡ଼ିଦେଇ ଆଉ କଣ ରହିଲା ଲୋ ? ମାଉଲି ବୁଢ଼ୀ ପଣତରେ ନାକ ପୋଛିଲା । ତୁ ଆଉ ଥରେ ଯଦି ମୋତେ ତୋ ଠୁ ଅଲଗା କରିବା କଥା କହିବୁ ତାହେଲେ ମୋ ରାଣ ତୋ ଆଗରେ ମୋ ଜୀବନ ଦେଇଦେବି । ବୁଢ଼ୀ ମାଉଲି ପାଟିରେ ହାତ ଦେଇ କହିଲା – ଛି, ଏ କି କଥା ଲୋ ମା । ମୁଁ ଆଉ କଣ ତୋ ସାଙ୍ଗରେ ସବୁବେଳେ ରହିପାରିବି ?
– ଆଲୋ, ମଲାଙ୍ଗ ଆସୁଛି ତାହେଲେ ?
ମାଉଲି ମୁହଁଟାକୁ ବୁଢ଼ୀର ପଣତରେ ଭଲ ରୂପେ ପୋଛି ପକାଇ ମୁହଁରେ ଲାଜ ରଖି ଏକ ବିଶେଷ ଭାବରେ ମୁଣ୍ଡଟାକୁ ହଲାଇ ଦେଇ କହିଲା – ହଁ..ଅ..।
– ଆଜି ରାତି ବି ଆସିବ?
– ଆସି ପାରନ୍ତି…।
ବୁଢ଼ୀର ମୁହଁ ଉଜ୍ଜଳ ଦିଶିଲା । ରାତି ଖାଇ ସାରିବା ପରେ ମାଉଲି ସହିତ ଖୁବ୍ ଖୁସି ଗପ କଲା ବୁଢ଼ୀ । ସବୁବେଳେ ଚିନ୍ତାରେ ଭାରାକ୍ରାନ୍ତ ବୁଢ଼ୀର ମନ ଉଶ୍ୱାସ ଲାଗୁଥିଲା । ତାର ଚମ ଧୁଡ଼ୁ ଧୁଡ଼ୁ ହାଡୁଆ ହାତରେ ମାଉଲିର ମୁଣ୍ଡଟାକୁ ଆଉଁସି ଦେଇ ଶୋଇବାକୁ ଗଲା ।
ଭୋରୁ ଭୋର ମାଉଲିର ନିଦ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ତା ଘର ପାଖରେ କିଛି କୋଳାହଳ ଶୁଣି। ବୁଢ଼ୀକୁ ଉଠାଇ ଦେବାକୁ ଯାଇ ଦେଖେ ତ ବୁଢ଼ୀ ତା ଶେଯରେ ନାଇଁ । କୋଳାହଳକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ମାଉଲି ବାହାରକୁ ଆସି ଦେଖିଲା ଦୁଇ ଜଣ ଗାଁ ଲୋକ ବୁଢ଼ୀକୁ ଉଠାଇ ତା ଦାଣ୍ଡ ପିଣ୍ଡା ଆଡ଼େ ଖେପି ଆସୁଛନ୍ତି । ସାଙ୍ଗରେ ଆଉରି ଆଠ ଦଶ ଜଣ ଗାଁ ବାଲାଏ ଘଟଣା କଣ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି । ବୁଢ଼ୀର ଦେହ ଆଉ ତା ପିନ୍ଧାଲୁଗା ପୁରା ଓଦା ଜୁଡୁବୁଡୁ। ଜଣେ କହିଲା- ବୁଢୀକୁ କିଏ କହିଲା ରାତିଅଧିଆ ନଈକୁ ଯିବାକୁ ? ଅନ୍ଧାରରେ ଗୋଡ଼ ଖସି ବୁଢ଼ୀ ଅକାତ ପାଣିରେ ପଡ଼ିଛି । ମାଉଲିର ଚେହେରାରେ ଭୟ ଓ ଆଶଙ୍କାର ତୁମ୍ବୀତୋଫାନ । ସେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ କାନ୍ଦୁଣୁ ମାନ୍ଦୁଣୁ ବୁଢ଼ୀ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ଯେମିତି ତାକୁ ହଲେଇଦେଇଛି, ତା ଦିହ ପଥର ପାଲଟିଗଲା। ବୁଢୀର ପିଣ୍ଡରୁ ପ୍ରାଣପକ୍ଷୀ ଉଡ଼ି ସାରିଥିଲା ଅନେକ ବେଳୁ…।
